Οικονομικά μεγέθη που ζαλίζουν, συμβόλαια, συμφωνίες, χορηγίες εκτός πραγματικότητας, καταγραφή δεδομένων που ακόμη και συνοπτικά προκαλεί ίλιγγο. Το SPORT24 προσπαθεί τουλάχιστον να συγκεντρώσει κάποια από τα αναρίθμητα… μηδενικά που συνοδεύουν κάθε τι γύρω από την αποψινή (25/9) πρώτη αντίπαλο του ΠΑΟΚ στη League Phase του Europa League, πρωταθλήτρια Τουρκίας Γαλατασαράι.
Ένας κολοσσός. Αυτό είναι η Γαλατασαράι, στο “σπίτι” της οποίας ο ΠΑΟΚ ξεκινάει απόψε (25/9, 22:00, Cosmote Sport 2 και LIVE από το SPORT24) τις υποχρεώσεις του στη League Phase του Europa League.
Κολοσσός επιχειρηματικός, οικονομικός, κοινωνικός, πολιτικός, πολιτισμικός. Δύναμη που απορρέει από το αθλητικό στάτους που έχει η πρωταθλήτρια Τουρκίας, δύναμη που όχι αδίκως την κάνει να λογίζεται – και να αντιμετωπίζεται ως – κράτος εν κράτει.
Για παράδειγμα – το πρώτο απ’ όσα θα αναφερθούν – το RAMS Park, το γήπεδο το οποίο είναι η έδρα των “λιονταριών” και πήρε τη θέση του ιστορικού “Αλί Σαμί Γεν”, όταν και εγκαινιάστηκε το 2011 κόστισε 170 εκατ. ευρώ, ενώ με την κατασκευή των συνοδών, απαραίτητων έργων υποδομής και αναβάθμισης του περιβάλλοντος χώρου, το συνολικό κόστος ανήλθε στα 303 εκατ. ευρώ.
Κόστος που ουσιαστικά επωμίστηκε η TOKİ, μια από τις μεγαλύτερες – αν όχι τη μεγαλύτερη – κατασκευαστική εταιρεία στην Τουρκία. Λεπτομέρεια; Χρηματοδοτείται, σχεδόν εξ ολοκλήρου, από την τουρκική κυβέρνηση, αποτελώντας ουσιαστικά τον επίσημο, κρατικό εργολάβο.
Σταθερά ζημιογόνο συνολικά το τουρκικό πρωτάθλημα. Η Super Lig είναι η λίγκα με τις μεγαλύτερες ζημιές καθαρών κεφαλαίων από κάθε άλλη σε ομοσπονδία της UEFA, με συνολικό ύψος 814 εκατ. ευρώ. Είναι τέταρτη στην λίστα με συνολικό – για όλες τις ομάδες που συμμετέχουν – τραπεζικό χρέος, το οποίο ξεπερνάει (μεικτά) το 1 δις ευρώ.
Και αυτό παρότι πριν τρία χρόνια, οι ομάδες που απαρτίζουν το τουρκικό Big-4, Γαλατασαράι, Φενερμπαχτσέ, Μπεσίκτας και Τραμπζονσπόρ, καταφέραν να αναθεωρήσουν τη δανειακή σύμβαση που έχουν υπογράψει με την Τράπεζα της Τουρκίας. Αυτή ήταν που εξ αρχής ανέλαβε να χρηματοδοτήσει μέσω χορήγησης ξεχωριστών δανείων τα χρέη τους, συμφωνώντας ακριβώς το καλοκαίρι του ’21 σε επικαιροποιημένο ορίζοντα αποπληρωμής εννιά χρόνων.
Το δάνειο που πήρε η Γαλατασαράι ήταν περίπου 90 εκατ. ευρώ. Σε αυτό το διάστημα έχει εξοφλήσει μόνο τους τόκους, ύψους περίπου 15 εκατ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 75, την περασμένη άνοιξη, ανακοινώθηκε από τη διοίκησή της πως θα εξοφληθούν άμεσα, καθώς συμφωνήθηκε η εκχώρησή τους σε ιδιωτική εταιρεία.
Δεν σχολιάζονται οι διαδρομές, ούτε και οι συνδέσεις, απλώς καταγράφονται.
Ειδικά εφόσον – χαρακτηριστικά – το 2023 η Γαλατασάραι έκλεισε λογιστικά την χρονιά με ζημιά καθαρών κεφαλαίων 109 εκατ. ευρώ και προ φόρων ζημιά 48 εκατ. ευρώ. Κι όμως, με τις συγκεκριμένες επιδόσεις όχι μόνο βρήκε “αγοραστή” του (κρατικού) δανείου της, αλλά μάλιστα αυτές οι επιδόσεις θεωρούνται και πολύ βελτιωμένες σε σχέση με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν.
Και προφανώς, επιτρέπουν στην “τσιμ-μπομ” να – συνεχίσει να – κάνει όργια στο εκάστοτε μεταγραφικό παζάρι, προσφέροντας όχι μόνο αδιανόητα συμβόλαια (αυτό λίγο ως πολύ, ανέκαθεν ίσχυε, με προφανή αποτελέσματα, έστω και από τη συνοπτική ως τώρα αναφορά), αλλά και αδιανόητα ποσά για αγορές ποδοσφαιριστών.
Η φανέλα από… χρυσάφι και ο στόχος των 50 εκατ. σε χορηγίες
Χαρακτηριστικό πως το καλοκαίρι έσπασε το ρεκόρ μεταγραφικής δαπάνης στην ιστορία της. Κρατούσε από την αγορά του Μάριο Ζαρντέλ από την Πόρτο έναντι 17 εκατ. ευρώ το μακρινό 2000. Φέτος, οι πρωταθλητές Τουρκίας πλήρωσαν για την αγορά του Βραζιλιάνου χαφ Γκάμπριελ Σάρα από τη Νόριτς 18 εκατομμύρια.
Η ακριβότερη δαπάνη στην ιστορία του ΠΑΟΚ είναι τα 4 εκατ. ευρώ που δόθηκαν για τον Σβέριρ Ίνγκασον. Η Γαλατασαράι έχει 9 αγορές με αντίτιμο άνω των 9 εκατ. ευρώ, οι 6 εκ των οποίων την τελευταία εξαετία. Συνολικά, 46 ποδοσφαιριστές (οι 25 την τελευταία δεκαετία) έχουν αγοραστεί από τα “λιοντάρια” με ποσό μεγαλύτερο από το… μεγαλύτερο στη μεταγραφική ιστορία των πρωταθλητών Ελλάδας.
Πως βρίσκονται αυτά τα χρήματα; Πως εξισορροπούνται οι χασούρες που απανωτά γράφονται στους ισολογισμούς της Γαλατασαράι; Ένα πεδίο, στο οποίο μόλις την τελευταία διετία έχουν μπει δυναμικά και αποδοτικά είναι οι πωλήσεις. Σε αυτό το διάστημα, έχουν να επιδείξουν θετικό ισοζύγιο 16 εκατ. ευρώ, ενώ τα συνολικά έσοδα από τις πωλήσεις και μόνο κυμαίνονται πάνω από 85 εκατομμύρια.
Πέραν όμως, αυτών, ανάλογα σημαντικότατη είναι η εισροή χρημάτων από εμπορικές συμφωνίες εκατομμυρίων, χορηγίες, διαφημιστικά έσοδα. Δεν είναι υπερβολή πως κάθε τι που σχετίζεται με την αξιοποίηση του ονόματος της Γαλατασαράι έχει – ή βρίσκει – μια τιμή.
Το προπέρσινο καλοκαίρι, στην τελετή της ονοματοδοσίας του γηπέδου, ο πρόεδρος της Γαλατασαράι, Ντουρσούν Εζμπέκ δημοσιοποίησε πως ήδη είχαν κλειστεί συμφωνίες με βασικούς χορηγούς, οι οποίες σε ορίζοντα πενταετίας θα απέφεραν συνολικά 100 εκατ. ευρώ.
Και η πρόθεση για περαιτέρω ανάπτυξη, ομολογημένα στοχεύει στην είσπραξη 50 εκατομμυρίων ετησίως – από επιπλέον χορηγίες – ως το τέλος αυτής της πενταετίας. Και ήδη, είναι κοντά.
Από την ονοματοδοσία, η “τσιμ-μπομ” εισπράττει από την εταιρεία RAMS 7,5 εκατ. ευρώ ετησίως. Από την κατασκευάστρια εταιρεία της φανέλας προστίθενται 5 εκατομμύρια τον χρόνο. Από το logo που προστέθηκε στο πίσω μέρος της φανέλας, άλλα 7,5.
Από τις εταιρείες που διαφημίζονται στο στήθος και στο μανίκι της φανέλας (η μία εκ των οποίων είναι η κρατική εταιρεία ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν) εισπράττονται τον χρόνο επιπλέον 8,5 εκατ. ευρώ.
Από άλλους τρεις βασικούς χορηγούς – εταιρεία ανάλυσης ηλεκτρονικών δεδομένων, εταιρεία leasing αυτοκινήτων και νοσηλευτικό ίδρυμα – προστίθενται περίπου άλλα 10 εκατομμύρια τον χρόνο.
Από εκεί και πέρα, από τη διάθεση των εισιτηρίων και τις εμπορικές χρήσεις του γηπέδου, εκτιμάται πως το συνολικό ετήσιο έσοδο ξεπερνάει τα 40 εκατ. ευρώ. Ξεχωριστό και άκρως προσοδοφόρο κεφάλαιο οι θέσεις VIP. Εξ αρχής στο RAMSPark κατασκευάστηκαν 198 boxes. Στο τέλος της περυσινής σεζόν ανακοινώθηκε η επέκτασή τους σε 221.
Τιμές δεν ανακοινώνονται για τη συγκεκριμένη παροχή (ουσιαστικά η αγορά τους είναι πλειοδοτική), ωστόσο η συνοδευτική δήλωση της επέκτασης ήταν πως μόνο αυτά τα 23 παραπάνω boxes θα απέφεραν στα ταμεία της Γαλατά, 6 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον. Η αναγωγή στο σύνολο, τρομάζει.
Όσο για τα τηλεοπτικά δικαιώματα. Με τόσες… αντιπαροχές και διευκολύνσεις, για τους “μεγάλους” στην Τουρκία δεν συνιστά το βασικό τους έσοδο. Ίσα ίσα. Το σύστημα στους γείτονες προβλέπει κεντρική τηλεοπτική διαχείριση, η οποία και καθορίζεται από την ποδοσφαιρική ομοσπονδία, διανέμοντας αυτή τα έσοδα στις ομάδες της Super Lig, αλλά και σε ένα μικρότερο ποσοστό σε αυτές της 1ης κατηγορίας.
Τηλεοπτικός πάροχος (ανανέωσε τη σύμβασή του για την επόμενη τριετία) είναι το – καταριανό – BeIN Media Group, το οποίο ετησίως καταβάλλει “καθαρά” 182 εκατ. ευρώ. Από αυτά, η Γαλατασαράι θα εισπράξει περίπου 7 εκατομμύρια.
Το πακέτο προφανώς ολοκληρώνεται από τα όσα αποκομίζει ετησίως η “τσιμ-μπομ” από τη συμμετοχή της στις διεθνείς διοργανώσεις. Και ακριβώς επειδή τα οφέλη είναι πολύ μεγαλύτερα, η προσοχή της είναι στραμμένη – σε κάθε επίπεδο, πέραν του αγωνιστικού – εκεί, ειδικά τα τελευταία χρόνια.
Πέρυσι για παράδειγμα, το ποσό που εισπράχτηκε από την ευρωπαϊκή της παρουσία υπολογίζεται στα 30 εκατομμύρια.
Συμβόλαια εκτός του κόσμου τούτου
Μία ακόμη από τις “παροχές” που απολαμβάνουν οι τουρκικές ομάδες και ευνοούνται σε σχέση με τον ανταγωνισμό είναι και η χαμηλή φορολογία στα συμβόλαια που υπογράφουν με τους ποδοσφαιριστές. Αυτή είναι μόλις 12%, ανεξαρτήτως ποσού (στην Ελλάδα για παράδειγμα, συνολικά όλα όσα καταβάλλουν οι ομάδες στο κράτος, κυμαίνονται στο διπλάσιο ποσοστό).
Κάπως έτσι λοιπόν – για την ακρίβεια και κάπως έτσι – προκύπτουν τερατώδη μισθολόγια. Βάσει των όσων επισήμως έχουν ανακοινωθεί από τη Γαλατασάραι (υποχρεούται να δηλώνει κάθε συμφωνία της, αφού είναι εταιρεία, σε διάφορα κομμάτια της, εισηγμένη στο χρηματιστήριο) οι πιο ακριβοπληρωμένοι ποδοσφαιριστές της είναι ο νιόφερτος δανεικός από τη Νάπολι Βίκτορ Όσιμεν και ο Μάρκο Ικάρντι, αμφότεροι εισπράττοντας 6 εκατ. ευρώ ετησίως (σ.σ. το υπόλοιπο του συμβολαίου του Νιγηριανού καλύπτεται από τη Νάπολι, το οποίο με τη σειρά του χρηματοδοτείται μερικώς από loan fee που κατέβαλλαν τα “λιοντάρια”).
Ο τρίτος στην ιεραρχία των επιθετικών, ο Μίτσι Μπατσουαγί φέτος θα εισπράξει 4,5 εκατομμύρια, περισσότερα δηλαδή από όσα συνολικά εισπράττουν όλοι οι επιθετικοί του ΠΑΟΚ, συμπεριλαμβανομένου σε αυτούς και του (όχι κλασικού φουνταριστού), Ταρίκ Τισουντάλι.
Πάμε στους μεσοεπιθετικούς. Ο νιόφερτος Ούγγρος Ρόλαντ Σάλαϊ κερδίζει 2,5 εκατομμύρια ευρώ, ο πολύπειρος Ντρις Μέρτενς φτάνει τα 2,9, ενώ ακόμη και ο μέχρι πρότινος φευγάτος (και για την ώρα εκτός πλάνων του κόουτς Μπουρούκ), Χακίμ Ζιγές αμείβεται με 2,85 εκατομμύρια.
Οι δύο αμυντικοί μέσοι, η ακριβότερη αγορά στην ιστορία της Γαλατασαράι, ο Βραζιλιάνος Σάρα και ο Ουρουγουανός Λούκας Τορέιρα, αμφότεροι εισπράττουν 2,75 εκατ. ευρώ.
Ο πιο ακριβοπληρωμένος της αμυντικής γραμμής των πρωταθλητών Τουρκίας, ο Κολομβιανός στόπερ Ντάβιντσον Σάντσες εισπράττει 3,2 εκατ. ευρώ, σχεδόν δηλαδή όσα όλοι μαζί οι κεντρικοί αμυντικοί των πρωταθλητών Ελλάδας (του τελευταίου νιόφερτου Λόβρεν συμπεριλαμβανομένου).
Ο γερόλυκος τερματοφύλακας (και αρχηγός) Φερνάντο Μουσλέρα, στα 38 του, κερδίζει 2,5 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, ενώ ο νιόφερτος Σενεγαλέζος αριστερός μπακ-χαφ, Ισμαέλ Γιάκομπς 2,1 εκατ.
“Γήινα” είναι τα συμβόλαια του πολυσύνθετου Τούρκου μεσοαμυντικού Κάαν Αϊχάν (1,6 εκατ.), του Δανού στόπερ Βίκτορ Νέλσον (1 εκατ.), του Γερμανού μέσου Κερέμ Ντεμιρμπάι (1 εκατ.), του νιόφερτου Δανού δεξιού μπακ Ελίας Γέλερτ (900.000), του Τούρκου διεθνή επιθετικού Μπαρίς Αλπέρ Γιλμάζ (900.000) και του Τούρκου στόπερ, Αμπντουλκερίμ Μπαρντακτσί (620.000).
Προφανής η ανομοιογένεια στις απολαβές – κυρίως – των γηγενών, ενισχύεται περισσότερο από το ότι πληρώνονται στο (ασταμάτητα υποτιμημένο) εγχώριο νόμισμα, την τουρκική λίρα. Δεν είναι τυχαίο πως αμέσως μετά την πρόσφατη ολοκλήρωση του καλοκαιρινού μεταγραφικού παραθύρου, η διοίκηση της Γαλατασαράι διέρρευσε πως βασική προτεραιότητά της είναι η αναπροσαρμογή με καλύτερους όρους των παραπάνω – πλην του Ντεμιρμπάι – συμβολαίων.
Αφορμή, μεταξύ άλλων, και το τι έγινε τις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου, όταν η Νότιγχαμ Φόρεστ κατέθεσε πρόταση 25 εκατ. ευρώ για τον Γιλμάζ – από τις αποκαλύψεις των τελευταίων χρόνων των “λιονταριών” και της εθνικής Τουρκίας στο πρόσφατο Euro –, πρόταση η οποία όμως απορρίφθηκε.
Αυτά, συνοπτικά, είναι μερικά από τα πιο ενδεικτικά οικονομικά μεγέθη που πολυεπίπεδου μεγαθηρίου που αποτελεί η Γαλατασαράι. Νούμερα και δεδομένα που ζαλίζουν, που δεν έχουν την παραμικρή σχέση με οτιδήποτε (ποδοσφαιρικό) ελληνικό, νούμερα όμως που έκδηλα έχουν να κάνουν και με τις σαφείς ιδιαιτερότητες της πολιτικής, κοινωνικής, επιχειρηματικής διάδρασης στη γειτονική χώρα, μιας αγοράς 80 και πλέον εκατομμυρίων ανθρώπων, στην οποία η μπράντα της Γαλατασαράι ζυγίζει πολλά και επηρεάζει πολλά παραπάνω και πολλά περισσότερα απ’ όσα της προσφέρονται και απολαμβάνει.